ارتودنسی دندان یکی از درمان های نسبتا طولانی مدت در دندانپزشکی است که بسته به نوع مشکل فک و دندان و شدت آن، ممکن است بین 6 ماه تا 3 سال و یا حتی بیشتر ادامه داشته باشد. این درمان از چند مرحله اساسی و کلی تشکیل شده است که با هم در این مقاله از مجله دندانپزشکی کرج اورتو به معرفی مراحل ارتودنسی دندان به ترتیب خواهیم پرداخت.
قبل از شروع لازم است بدانید که این مراحل بسته به هدف درمان، می توانند کمی با هم متفاوت باشند. بنابراین نوع مراحل ارتودنسی دندان را می توان با در نظر گرفتن خواسته مراجعین کمی با هم کمی متفاوت دانست. به عبارت ساده تر اگر هدف شما از ارتودنسی زیبایی باشد، با کسی که به نوعی مال اکلوژن شدید دچار است مراحل یکسانی را طی نمی کنید.
فرقی نمی کند که هدف شما از درمان چه باشد، زیرا گام های اولیه در سلسله مراحل ارتودنسی دندان تقریبا یکسان و به شرح زیر است. قبل از شروع مراحل به این نکته هم توجه کنید که هزینه ارتودنسی با افزایش تعداد مراحل بیشتر خواهد شد.
بطور معمول متخصص ارتودنسی شما اولین جلسه را به معاینه و بررسی مشکلات دندان هایتان اختصاص می دهد. در همان جلسه اول ویزیت، متخصص ارتودنسی به شما درباره نحوه تشخیص و بررسی دندان ها و فک توضیحاتی ارائه می دهد.
بعد از آن، جهت مشاهده دقیق تر و تشخیص بهتر، با اشعه ایکس از دندان های شما عکس گرفته می شود. رادیوگرافی از تک تک دندان ها، سبب می شود تا بتوان هر گونه مشکلی که متوجه دندان هایتان است را قبل از نصب براکت های ارتودنسی بر طرف کرد. بنابراین این مرحله از پایه های ثابت مراحل ارتودنسی دندان است.
با این ارزیابی ها و بررسی های دقیق متخصص ارتودنسی اکنون می تواند نظر قطعی خود درباره نوع و شدت مشکل شما و برنامه درمانی پیش رو را به اطلاعتان برساند.
اما متخصص ارتودنسی پیش از آنکه بخواهد اصلاح مشکل دندان های شما را شروع کند، باید از سلامت ساختارهای دهان و دندان شما مطمئن شود. او باید ابتدا از سلامت لثه های شما اطمینان حاصل کند. و اگر مورد مشکوکی در لثه های شما پیدا کرد، برای تشخیص و درمان بیماری لثه، شما را به یک پریودنتیست یا سایر متخصصان دندانپزشکی ارجاع می دهد.
این تنها کاری نیست که متخصص قبل از شروع درمان انجام می دهد. او در مرحله بعدی به سراغ پر کردن پوسیدگی ها و جرم گیری دندان ها می رود. زیرا اگر دندان ها سالم نباشند درمان ارتودنسی شما هیچ معنایی ندارد و مراحل ارتودنسی نیز با موفقیت به اتمام نخواهند رسید. حتی در طول مدت درمان چه بسا دندان ها به شدت آسیب ببینند و حتی نحوه مسواک زدن و شستشوی دهان و دندان به مشکل بر بخورد.
پس از رفع همه مشکلات احتمالی دهان و دندان در صورتی که به تشخیص متخصص شما نیاز به درمان ارتودنسی متحرک داشته باشید. باید در همان جلسه از فک بالا، پایین و دندان های شما قالب گیری شود تا بتوانید وارد سایر مراحل ارتودنسی دندان شوید . با مراحل ارتودنسی ثابت و متحرک در ادامه بیشتر آشنا خواهید شد.
ما در ارتودنسی از دو دسته دستگاه برای درمان مشکلات دندان و فک استفاده می کنیم. یک دسته از آن ها ثابت هستند و باید تا پایان دوره درمان به دندان هایتان وصل شود و دسته دیگر متحرک هستند. البته لزومی ندارد همیشه و در تمام طول درمان از آن ها استفاده کنید. ما از دستگاه های ارتودنسی ثابت برای درمان ناهنجاری های پیچیده و زمانی که دندان های دائمی شخص کاملا در آمده باشد استفاده می کنیم. انواع دستگاه های ثابت که به صاف شدن دندان ها کمک می کنند عبارتند از:
نداشتن محدودیت سنی برای استفاده از ارتودنسی ثابت و همچنین کارایی بالای آن باعث شده است که بیماران تمایل بیشتری به استفاده از دستگاه های ارتودنسی ثابت داشته باشند. این نوع ارتودنسی دندان های شما را به وسیله سیم ها و کش های مخصوص به سمت مورد نظر حرکت داده و دندان ها را در سر جای اصلی خود قرار می دهد. انجام این کار هیچ آسیبی به دندان ها و ریشه آنها وارد نمی کند. داشتن بریس ها با تمام اجزای شان حین درمان معمولا مسواک زدن و تمیز کردن آن ها را با دشواری مواجه می کند. اما پس از برداشتن براکت ها در پایان کار، رسیدگی و حفظ بهداشت دهان و دندان هایتان بسیار آسان تر می شود.
مرحله اتصال بریس ها به دندان های مراجعین از مهم ترین مراحل ارتونسی ثابت است و شامل چند مرحله زیر میشود.
بعد از ارزیابی های اولیه و بررسی تمام جوانب درمان، برای شروع کار و قبل از نصب براکت ها، متخصص ارتودنسی شما ابتدا دندان هایتان را پالیش زده و خشک می کند. سپس اسید مخصوص یا یک ماده سمنت مانند (سیمان مخصوص) را روی سطح دندان ها قرار می دهد تا شرایط را برای نصب براکت ها آماده کند. در مواردی که کامپوزیت نوری برای چسباندن براکت ها به دندان مورد استفاده قرار گیرد لازم است که نور پلاسما با شدت بالا به روی براکت ها تابانده شود.
چسپاندن براکت ها تنها بخشی از کار است و در مرحله بعدی باید بین تمام براکت ها اتصال ایجاد کنیم. برای این منظور ما یک سیم مخصوص قوس دار را از تمام براکت ها عبور می دهیم. این سیم علاوه بر متصل کردن براکت ها به هم، به دندان ها فشار وارد می کند تا در جهتی که مد نظر ما است حرکت داده شوند. اگر لازم باشد فشار ببیشتری به دندان ها وارد شود برای ایجاد فشار بهتر بر دندان ها، کش های کوچکی که ترکیب رنگی مختلفی دارد به دلخواه بیمار روی براکت های ارتودنسی قرار می گیرد.
تنظیم سیم و براکت یکی دیگر از مهم ترین مراحل ارتودنسی ثابت است. در این مرحله شما بایستی حدود 3 تا 4 هفته یا هر ماه توسط متخصص ارتودنسی خود ویزیت شوید. تا اگر کش های ارتودنسی نیاز به تعویض دارد و یا سیم و براکت ها به تنظیم جدید نیاز دارد، این کار انجام شود. پس از هر بار تنظیم و تعویض کش ها، ممکن است کمی درد تجربه کنید زیرا به طور معمول به سیم ها و دندان فشاری اعمال می شود که تا به آن عادت کنید کمی طول می کشد و تجربه درد ارتودنسی، طبیعی است.
بعد از سپری شدن مدت زمان درمان ارتودنسی، بریس ها باید برداشته شوند و این بار تنها باید توسط متخصص ارتودنسی انجام شود. ممکن است 6 ماه تا 3 سال طول بکشد تا بریس ها برداشته شوند.
آخرین مرحله از مراحل ارتودنسی دو فک بالا و پایین استفاده از نگهدارنده ها است. به نگهدارنده ریتینر نیز گفته می شود که باعث می شود دندان ها در حالت ایده آل و صاف باقی بمانند.
ارتودنسی متحرک از جمله بهترین روش ها برای درمان مشکلات جزئی تا متوسط ارتودنسی است. از آنجا که بیشترین قشری که از این دستگاه ها استفاده می کنند بزرگسالان هستند، به استفاده از اغلب دستگاه های متحرک در اصطلاح ارتودنسی بزرگسالان گفته میشود.
نصب دستگاه های متحرک بسیار آسان است و کمترین زمان را ازز شما میگیرد. به طور خلاصه در ادامه با مهمترین مراحل ارتودنسی متحرک و ارتودنسی نامرئی با اینوزیلاین ها و سایر پلاک های شفاف ارتودنسی آشنا خواهیم کرد:
ما علاوه بر ردیف کردن دندان ها می توانیم هر گونه ناهنجاری مربوط به فک و صورت را با ارتودنسی درمان کنیم. اکنون بیایید تصور کنیم که هدف ما از انجام درمان ارتودنسی زیبایی نیست و می خواهیم یک ناهنجاری یا مشکل جدی مربوط به فک را درمان کنیم.
ناهنجاری های فک و صورت بیشتر احتمال دارد که ارثی باشد. و این احتمال هم وجود دارد که در اثر کشیدن پیش از موعد دندان شیری و یا در اثر ضربه و تصادف باشد. در هر صورت و به هر دلیل که باشد این ناهنجاری ها در کودکان قابل درمان و پیشگیری می باشند.
مطابق معمول ما چند مرحله زیر را برای این نوع درمان در نظر می گیریم. مراحل ارتودنسی به ترتیب عبارتند از: